HOOGGEVOELIGHEID ALS KRACHT

Dit artikel is een goede inleiding op de lezing “De Kracht van Hooggevoeligheid” op woensdag 20 maart 2019 in Oud-Beijerland. Klik hier voor de aankondiging van deze lezing. 

Er is de laatste jaren veel geschreven over hooggevoeligheid. Mensen die hooggevoelig zijn, ook vaak aangeduid met de term high sensitive, zijn in het algemeen gevoeliger dan anderen voor prikkels, emoties, sferen, enzovoort. Hooggevoeligheid of hoogsensitiviteit is voor veel mensen een wat beladen term. De één ziet zijn hooggevoeligheid als kracht, terwijl de ander er alleen maar last van heeft. Toch zijn wij van mening dat het eigenlijk niets bijzonders is om (hoog)gevoelig te zijn.

Het begrip hooggevoeligheid wordt op veel verschillende manieren uitgelegd en mensen gaan er in het algemeen ook heel verschillend mee om. Sommigen zien hun ‘eenmaal ontdekte’ hooggevoeligheid als een kracht en een bevestiging van wie zij in wezen zijn. Het geeft ze het vertrouwen en de moed om te luisteren naar hun hart en zo hun eigen pad te (blijven) bewandelen.

Anderen beschouwen hun ‘hooggevoeligheid’ als last of als excuus om dingen in het leven niet aan te gaan. Als je het moeilijk vindt om de volledige verantwoordelijkheid voor jouw leven en geluk te nemen, dan komt het je misschien wel heel goed uit om te ontdekken dat je hooggevoelig bent. Je kunt een groot deel van de lijst met kenmerken van hooggevoeligheid (overal op het internet te vinden) aanvinken en je bent dankbaar voor je nieuwe ‘etiket’. Want nu heb je iets om mee te schermen. Een diagnose die bewijst dat je omgeving wel rekening met jou móet houden. Je kunt er immers niks aan doen dat je nu eenmaal hooggevoelig bent?

“Anderen beschouwen hun ‘hooggevoeligheid’ als last of als excuus om dingen in het leven niet aan te gaan.”

Mensen die hun hooggevoeligheid als kracht zien, zijn niet de mensen die voortdurend roepen dat ze (nu eenmaal) hooggevoelig zijn. Als je steeds de neiging hebt je hooggevoeligheid te benoemen, als je het inzet als excuus, als ‘bewijs’ voor jouw omgeving dat ze meer rekening met je moeten houden, dan kies je voor de slachtofferrol. Dan vraag je eigenlijk aan de mensen om je heen om jóuw grenzen te bewaken. En dan neem je dus niet jouw eigen verantwoordelijkheid door goed voor jezelf en je eigen ruimte te zorgen. In plaats van hooggevoelig, ben je dan misschien wel hoogalert (lees ook ons artikel ‘Hooggevoelig of hoogalert?’ in de Paravisie van november of op allesinbalans.nu).

Natuurlijke staat van zijn

Hooggevoeligheid is in onze ogen eigenlijk helemaal niets bijzonders. In aanleg zijn we het allemaal. De één misschien wat meer dan de ander, maar in feite is het onze natuurlijke staat van zijn. Maar in de beschermde en overgeorganiseerde omgeving waarin wij tegenwoordig leven, is de vaardigheid om je gevoel als kompas te gebruiken steeds meer in onbruik geraakt.

In de drukke stad van tegenwoordig, is het een soort overlevingsmechanisme geworden om je zintuigen zoveel mogelijk te laten afstompen. In een overvolle tram ruik en voel je het ‘gevaar’ niet meer van mensen die veel te dicht bij je staan en zitten. Jouw eigen ‘veilige’ ruimte is bijna continu tot het minimum verkleind. Vandaar dat je een soort schijnveiligheid creëert door tenminste nog naar je eigen muziek te luisteren door je eigen koptelefoon.

Zo is een eigenschap die eigenlijk heel normaal was, bij een groot deel van de mensheid zo ver op de achtergrond geraakt dat ze er niet of zelfs nooit meer bij kunnen.

Gelukkig zijn er ook mensen die nog wel met die natuurlijke gevoeligheid geboren worden of die hem in de loop van hun leven (bijna letterlijk) ont-dekken. Dat zijn de mensen die wij nu hooggevoelig noemen.

Je hooggevoeligheid als kracht

Als je hooggevoelig bent, is het van levensbelang dat je leert dealen met je eigen emoties. Zodra je je door die emoties laat leiden, voel je je al snel slachtoffer van de situatie en vanaf dat moment is je hooggevoeligheid eerder een last dan een lust. Dat is het punt waar hoogalertheid om de hoek komt kijken. Iedereen die hooggevoelig is, krijgt te maken met hoogalertheid zodra er sprake is van stress, emoties of onbalans in het algemeen.

Maar met hoogalertheid kun je afrekenen. Je kunt leren je hoogalertheid te laten voor wat het is en ervoor zorgen dat je je er niet meer door laat leiden. Dan pik je nog steeds de emoties, gedragingen en uitingen van anderen op. Maar dan besef je op tijd dat die niets met jou te maken hebben. Je grijpt in vóórdat je de emoties van anderen onbewust verbindt met één van jouw eigen pijnlijke punten en je laat je niet meeslepen. Dan kun je er wellicht om lachen met compassie voor jezelf. Je stapt niet opnieuw in de valkuil om slachtoffer te worden van je (hoog)gevoeligheid.

Signalen

Maar het feit blijft dat je signalen hebt opgemerkt. Nu heb je de keuze om je hooggevoeligheid in te zetten als kracht. In plaats van te denken dat die norse blik bedoeld was om jou af te wijzen, vraag je je nu misschien oprecht af of de ander iets dwars zit. Wat let je dan om even te vragen hoe het met de ander is? Misschien kan hij of zij op dat moment wel een beetje steun en begrip gebruiken?

Je hooggevoeligheid inzetten als kracht, kan alleen als je je hart als kompas kiest in je leven. Als je – liefst zo consequent mogelijk – leeft naar jouw eigen persoonlijke missie.

Intuïtie is hooggevoeligheid, gestuurd door een helder weten, recht vanuit je hart

Hoe meer je vanuit je persoonlijke missie leeft en keuzes maakt vanuit je hart, hoe meer je je hooggevoeligheid als kracht ervaart. Intuïtie is hooggevoeligheid, gestuurd door een helder weten, recht vanuit je hart. Je ‘voelt’ dingen aan, soms lang van te voren, en dat is een waardevol talent, zowel privé als in je werk. Zolang er tenminste geen emoties bij komen. Zodra er emoties zijn, kom je weer terecht in je hoogalertheid. Emoties kleuren de informatie die je via je intuïtie hebt verkregen, waardoor de waarde van die informatie onmiddellijk daalt.

Dat is ook het risico waar mensen mee te maken krijgen die hun hooggevoeligheid beschouwen als (voorspellende) gave en daar vervolgens anderen mee willen helpen. Het is namelijk best een opgave om datgene wat je aanvoelt volledig zuiver over te brengen, zonder de informatie te kleuren met je eigen emoties, normen en waarden. Als je tijdens een consult bij een helderziend medium met klem gewaarschuwd wordt voor een dreigende situatie, dan zou je je kunnen afvragen of die informatie wel zuiver is. Zuivere informatie is namelijk altijd neutraal en ontdaan van alle emoties. Maar het geeft wel aan hoe dun de scheidslijn is.

Hooggevoeligheid uit balans

Zolang je nog geen manier gevonden hebt om je hooggevoeligheid vooral in te zetten als kracht, kan het zijn dat je een verwarrend beeld schept voor de mensen om je heen. Omdat je de ene keer heel geprikkeld en de andere keer juist meelevend kan reageren. Zo kan het zijn dat je omgeving geen hoogte van je krijgt. Je geliefden, maar ook je collega’s, weten zo niet wat ze aan je hebben en op die manier geef je ze wellicht een onveilig gevoel. Dat is waarschijnlijk het tegenovergestelde van wat je zou willen, want juist vanuit je (hoog)gevoeligheid, zou je anderen het liefst op hun gemak willen stellen.

Het is dus de kunst om zelf aan het roer te staan. Bewust leren omgaan met je hooggevoeligheid, betekent dat jij zelf kiest waar je je door laat leiden, in plaats van dat je omgeving dat bepaalt.

Bewust of onbewust grenzenloos

Lukt het jou om te leven vanuit je hart, kun je dealen met je eigen emoties en durf je je gevoeligheid toe te laten? Dan is je hooggevoeligheid een turbo voor je persoonlijke missie. De weg van je hart bewandelen gaat dan steeds gemakkelijker. Je intuïtie werkt op volle kracht en zorgt ervoor dat jij als vanzelf het leven creëert waarin je moeiteloos de overvloed, vreugde en liefde aantrekt die je toekomen. Grenzenloos en zonder enige beperking. Hooggevoeligheid kan namelijk vooral bestaan dankzij de afwezigheid van grenzen. Maar ook hier gaat het weer om de vraag of die afwezigheid van grenzen een bewuste keuze is of het een onbewust proces dat je overkomt en waar je je soms (of misschien wel regelmatig) slachtoffer van voelt.

Als je je hooggevoeligheid inzet als kracht, betekent dat dat je er soms bewust voor kiest om grenzen te laten vervagen of te doorbreken. Je hebt er steeds minder behoefte aan om grenzen op te werpen. Dan merk je wellicht dat je je vaak juist veiliger voelt als er geen (harde) grenzen zijn. Het ontbreken van harde grenzen maakt namelijk werkelijke verbinding met anderen mogelijk. Je breekt bewust eventuele muurtjes af, waardoor pure verbinding mogelijk is, van hart tot hart. Zonder kunstmatige grenzen voel je anderen gemakkelijk aan en gaat de communicatie vanzelf. Je intuïtie werkt op volle toeren.

Je gebruikt je hooggevoeligheid dus als kracht als je ervoor kiest om geen of zo weinig mogelijk grenzen op te werpen. En dat is een bewust proces.

Voor je eigen ruimte zorgen

In de natuurlijke overvloed van het leven zijn (harde) grenzen in feite overbodig. Als je luistert naar je hart, dan weet je wat je moet doen. Voor jezelf en in contact met anderen. Je weet dan ook precies wanneer het genoeg is. Je hart helpt je namelijk ook om goed voor je eigen ruimte te zorgen.

Wanneer je dagelijks, bijvoorbeeld in de uitoefening van je beroep, gebruikmaakt van je (hoog)gevoeligheid en je intuïtie, is het van het grootste belang om tegelijkertijd goed voor je eigen ruimte te zorgen. Je kunt namelijk niet altijd zonder grenzen zijn. Alleen al het feit dat we een lichaam hebben, maakt dat we (letterlijk) begrensd zijn. Het is dus belangrijk om goed voor je eigen ruimte te zorgen door de ophaalbrug op tijd weer even omhoog te zetten. Dan kun je de tijd nemen die jij nodig hebt om weer in balans te komen.

Onze persoonlijke situatie

Wij hebben het geluk dat we allebei hooggevoelig zijn, of in onze ogen dus heel normaal. We zien dat als een geluk omdat we het nooit aan elkaar hoeven uit te leggen als we de stad niet in willen vanwege de drukte of als we in een restaurant juist dat ene plekje willen omdat het daar het prettigst voelt. We zijn eraan gewend dat we allebei precies weten wat we op een bepaald moment tegen een bepaald persoon moeten zeggen. Simpelweg omdat we allebei moeiteloos emoties en gevoelens van anderen aanvoelen.

Allebei zijn we opgegroeid in een situatie waarin we ons regelmatig niet veilig voelden. En allebei hebben we van jongs af aan een bepaalde bovengemiddelde alertheid gehad. We zijn ook allebei (en inmiddels alweer een flink aantal jaren samen) aan de slag gegaan met zelfontwikkeling. Zo hebben we onszelf steeds beter leren kennen en kwamen we stapje voor stapje steeds dichter bij ons hart.

Hoewel we allang hadden gemerkt dat het voor ons werk een groot voordeel is dat we anderen goed aanvoelen, moesten we, door schade en schande, ook die andere kant van de medaille van ‘hooggevoeligheid’ leren kennen.

Als er emoties zijn

Zolang we met mensen in gesprek zijn en volop onze missie kunnen leven, is onze hooggevoeligheid onze grootste vriend. Zodra er echter emoties komen, wordt het lastiger en dan komt de hoogalertheid om de hoek kijken. We ervaren bijvoorbeeld druk vanwege een volle agenda en krijgen de neiging om de dag over-efficiënt in te delen. Dit uit angst dat we ‘het niet goed doen’.

Dan gaan we boodschappen doen op een druk tijdstip in een drukke winkel en ergeren we ons rot aan de grote hoeveelheid ongeduldige en onbeleefde mensen die we tegenkomen. Ook de sfeer in de winkel bevalt ons niet. Voordat we het weten, zijn we helemaal leeg getrokken en gaan we moe en chagrijnig naar huis.

Een ander voorbeeld zijn uitnodigingen voor familiefeestjes. Daar zijn we allebei niet dol op, maar (vooral bij Judith) komt dan soms toch de angst boven dat je misschien wel niet meer lief gevonden wordt als je weigert. We geven toe, bezoeken het feestje en komen met een kater thuis (zelfs zonder een druppel alcohol). We hebben geen echte contacten gehad en zijn moe geworden van alle oppervlakkige praatjes. 

Vervolgens hebben we langer dan normaal de tijd nodig om weer bij onszelf te komen, onze missie weer te voelen en weer te kunnen luisteren naar ons hart. Gelukkig komen deze situaties steeds minder vaak voor. Omdat we ontdekt hebben dat we veel beter tot ons recht komen en veel meer kunnen betekenen voor onszelf en anderen, als we goed voor onszelf en onze eigen ruimte zorgen.

We zien onze (hoog)gevoeligheid als kracht en beseffen dat we die alleen op die manier kunnen (blijven) inzetten als we zoveel mogelijk volgens onze missie leven. En dat betekent automatisch dat we zo min mogelijk activiteiten ondernemen waarbij die missie in het gedrang komt (zie ook verderop, bij ons persoonlijke lijstje met do’s en don’ts).

Algemene tips bij hooggevoeligheid:

Heb jij het idee dat je hooggevoelig bent (of eigenlijk dus heel normaal)? En zou je die gevoeligheid het liefst willen inzetten als kracht? Let dan op de volgende punten:

•  Je hooggevoeligheid zien als kracht, gaat eigenlijk vanzelf als je (zoveel mogelijk) leeft vanuit je missie. En als je jouw missie een eerlijke kans wilt geven, is het belangrijk dat je goed voor je eigen ruimte zorgt. Dat kan voor iedereen andere consequenties hebben. (Zie ook ons persoonlijke tips).
• Maak er een gewoonte van om alles wat je opmerkt dankzij je hooggevoeligheid puur te zien als waardevolle informatie, als een cadeautje. Koppel het los van de eventuele emoties die bij jou boven komen en kijk vervolgens hoe je de informatie kunt gebruiken op een manier waar jijzelf en alle andere betrokkenen profijt van hebben.
• Leer te dealen met je eigen emoties rondom een onderwerp voordat je er (weer) met anderen over communiceert en leer om te gaan met je hoogalertheid.
• Leer op tijd te zeggen wat je op je hart hebt, op zo’n manier dat de ander dit niet als kritiek ervaart. Zo neem je op een natuurlijke manier je eigen ruimte in en worden vanzelf op een natuurlijke manier jouw grenzen duidelijk voor de ander.
• Leer anderen te vertellen hoe je in elkaar zit zonder daarbij de verantwoordelijkheid voor jouw eigen welzijn uit handen te geven.

Ons persoonlijke lijstje:

Voor ons houdt het koesteren van onze ‘hooggevoeligheid’ in dat we:

• (Bijna) nooit naar verjaardagen gaan
• Drukke en donkere plekken zoveel mogelijk vermijden
• Zorgvuldig kiezen op welke momenten we welke activiteiten ondernemen
• Alleen afspreken met familie en vrienden op een manier dat we echt contact kunnen hebben (bijvoorbeeld tijdens een etentje bij ons thuis)
• Zoveel mogelijk luisteren naar ons gevoel bij het maken van een afspraak (als ons hart nee zegt, is het in principe nee)
• Leven in een ruimte waarin we ons prettig en veilig voelen
• Werken in een zelf ingerichte ruimte met een sfeer waarin wijzelf en onze klanten zich prettig en veilig voelen
• Elke werkdag zorgen voor voldoende natuurlijke pauzes die wij mini-vakanties noemen
• Zorgen voor voldoende beweging in de buitenlucht
• Zorgen voor voldoende nachtrust
• Dagelijks zorgen voor gezonde voeding voor lichaam en geest
• Zoveel mogelijk, maar zeker een paar keer per dag, focussen op onze ademhaling
• Consequent goed voor onszelf en onze eigen ruimte zorgen.